Hoe anders kan het lopen!
Op 27 oktober 2019 stuurde KLM haar nog naar Jakarta voor een C-check, de Jumbo Jet die was voorbestemd om in mei 2021 de Farewell Flights uit te voeren als eerbetoon aan dit vlaggenschip waarmee de honderdjarige luchtvaartmaatschappij vijftig jaar aaneen intercontinentale vluchten realiseerde.
Op 10 december 2017 kreeg deze Boeing 747-400 nog een D-check, goed om nog 3,5 jaar mee vooruit te kunnen.
Maar op 29 maart jongstleden was het plotsklaps einde oefening voor de PH-BFY ‘Johannesburg’ en haar nog binnen de blauwe vloot resterende zusjes.
Niet omdat er iets mis zou zijn met dit succesvolle vliegtuigtype. Nee, de crisis rondom COVID-19 legde het hele luchtvaartverkeer wereldwijd plat. Alleen kwam het voor de tweemotorigen veelal neer op een tijdelijke uitdienststelling en voor de viermotorigen op een vervroegde uitfasering.
Door de uitbraak van het coronavirus ontstond algauw een enorme behoefte aan vervoer van medische apparatuur en andere benodigdheden tussen de VS, Europa en China. KLM sloeg hiervoor de handen ineen met Philips en de Nederlandse overheid. Voor een tijdelijke luchtbrug tussen Nederland en China bleek de 747-Combi het meest geschikt. Daarvoor werden drie van deze Jumbo’s van stal gehaald. Toch was de PH-BFY, de allerlaatste door Boeing op 10 april 2002 afgeleverde Combi, daar niet bij. Reden? In 2012 had KLM haar omgebouwd tot Full Passenger-machine. Vet pech achteraf!
Echt oud is de achttienjarige BFY ook niet.
Haar dit jaar eerder uitgefaseerde zusje PH-BFH ‘Hongkong’ bewees niet alleen met haar dertig dienstjaren dat er voor de BFY in geval van goed onderhoud nog makkelijk een tweede leven in had gezeten. Ook het aantal cycles (ruim 18.000 tegenover ruim 10.000) en vlieguren (iets minder dan 145.000 tegenover iets meer dan 92.000) was daarvoor een veelbelovend visitekaartje. Maar als gevolg van de coronacrisis kon ze het schudden.
Het werd een roemloos enkeltje Mojave voor een onverdiend vroegtijdig einde. Zo anders dan een jaar geleden nog verwacht. Zo onverwacht kan het leven uitpakken.
Vaak wordt ervan uitgegaan dat het leven maakbaar is, voorspelbaar (vergelijk je dagritme, je agenda), zinvol en rechtvaardig. Van dat voor menigeen vanzelfsprekende uitgangspunt blijft niet veel overeind zodra het leven uitpakt met iets rampzaligs. Elke ramp op micro-, meso- en/of macroniveau laat zien dat momenten van machteloosheid, chaos, zinloosheid en willekeur inherent zijn aan het leven. Toch doen zich iedere dag ook momenten voor van keuze, creativiteit, verwondering en troost.
KLM had de afgelopen tijd ook veel keuzes te maken. Een van de eerste daarvan betrof die vroegtijdige uitfasering van de nog resterende 747’s. Maar al snel koos KLM ervoor toch terug te komen op die keus. Niet alleen wijs, ook moedig! Wijs omdat met het wegvallen van circa negentig procent van alle vluchten tussen Europa en Azië, een groot tekort ontstond aan vrachtcapaciteit en uitgerekend de Combi in staat is vracht van een groot volume mee te nemen. Wijs omdat terugkomen op een keuze waarbij de mogelijkheid bestaat die terug te draaien omdat die achteraf toch niet zo’n goed idee bleek, getuigt van voortschrijdend inzicht en van moed. Als omstandigheden, doelen en wensen mogen evolueren, waarom keuzes doen niet?
Aan creativiteit ontbreekt het binnen KLM geenszins. Enkele thuiszittende vliegers startten het project ‘Blauw helpt’, waarbij KLM’ers die dat zagen zitten zich konden inzetten op allerlei gebied waaronder bijspringen in de (medische) zorg, boodschappen doen voor ouderen en zieken, een praatje met hen maken of dieren verzorgen en uitlaten. Weer anderen deden mee aan de ‘Don’t Rush-challenge’ waarbij ze hun transformatie van dagelijks kloffie naar werkkleding aanschouwelijk maakten.
KLM’er Rein Valk, voor insiders ook wel bekend vanwege zijn werk gerelateerde cartoons, greep naar zijn tekenmaterialen om het eind van het 747-tijdperk uit te beelden. Een viertal treurig kijkende tweemotorige machines aanschouwen een vertrekkende tranen latende Jumbo waarbij een van hen verzucht: “Zo oud was hij ook weer niet.” Dat geldt zeker voor de BFY, slechts één jaar ouder dan de eerste Boeing 777’s die KLM in betere tijden in haar vloot verwelkomde.
Verwondering met de magie van het vliegen zit binnen de blauwe familie diep in de genen, niet zelden doorgegeven van vader op zoon, moeder op dochter, vader op dochter en moeder op zoon. Er zijn talloze echte voorbeelden van verschillende generaties binnen dezelfde families die bij KLM hebben gewerkt.
Wat nu vooral nodig is, is troost. Troosten houdt in houvast bieden. Niet door te betuttelen maar door bestaansrecht te geven. De staatssteun die KLM is toegezegd in de vorm van leningen en garantstellingen biedt het bedrijf de mogelijkheid in afgeslankte vorm overeind te blijven. Door werknemers moeten echter grote offers worden gebracht die tot dramatische gevolgen in de privéomstandigheden kunnen leiden. Zeker met het oog daarop is er geen reden tot feest.
Vandaar dat de welverdiende Farewell-flights voorbijgingen aan de dropnose van de BFY. Vrijwel meteen na de aankondiging van de voortijdige uitfasering van de 747 kwam op Facebook de vraag voorbij hoe dit vliegtuigtype er in de nieuwe livery zou uitzien zonder logo’s. De Yankee viel de roemloze eer ten deel om dat te tonen.
Van hogerhand was zelfs gelast dat ze bij haar definitieve vertrek geen wing wave als afscheidsgroet mocht maken. Te triest voor woorden. De wing wave is een afscheidsritueel dat wereldwijd gebruikelijk is als een vliegtuig haar thuishaven voorgoed verlaat. Het brengt het luchtverkeer niet in gevaar. Omdat het gaat om ferryvluchten zijn er ook geen passagiers die misselijk worden. Afscheidsrituelen zijn belangrijk. Ze bieden troost!
Niet alleen is de BFY van haar logo’s ontdaan als ze op 29 juni aan haar laatste start ooit vanaf haar thuishaven begint. Ook haar APU ontbreekt. De flight crew zwaait voordat ze vol gas geeft. Statig als altijd klimt het vliegtuig hoger en hoger. Sierlijk draait ze af naar rechts, alsof ze naar het oosten gaat. Nog altijd zichtbaar voor wie haar uitzwaaien zet ze vervolgens koers in richting west. Helemaal volgens het boekje om niet recht over Hoofddorp te vliegen voltrok zich haar uitvaart, maar wel degelijk met een groet, voor wie het wilde zien.
Diezelfde avond nog landt ze op Mojave waar haar onontkoombaar hetzelfde lot wacht als enkele blauwe MD-11’s en 747’s die er eerder werden achtergelaten: branden in de zon en stukje bij beetje steeds verder worden afgebroken, terwijl er duiven in de romp koeren. Kapitaalvernietiging, jawel, maar voor KLM gegeven de omstandigheden toch echt de meest lonende keus.
Kopfoto: © Breuno de Kruif
